Introducción
Para el presente apartado consultar Lara Ruiz, 2011.
Metodología
La siguiente lista se ha confeccionado con las observaciones de campo del autor, recogidas durante 15 años. Las observaciones se hicieron principalmente en los Pirineos y el Sistema Bético, sobre todo, el macizo Cazorla-Segura.
Resultados
Lista de taxones
Acinos alpinus (L:) Moench ssp. alpinus
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Ajuga reptans L.
Apidae: Apis mellifera. Anthophoridae: Anthophora dufourii, A. furcata, A. plumipes, A. quadrimaculata, A. retusa, Eucera longicornis. Megachilidae: Osmia bicornis, O. inermis, O. parietina, O. pilicornis.
Ballota nigra L. ssp. foetida Hayek
Apidae: Apis mellifera, Bombus barbutellus, B. bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. inexpectatus, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. maxillosus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum.
Calamintha nepeta (L.) Savi ssp. nepeta
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. wurflenii.
Cleonia lusitanica (Loefl. ex L.) L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus lapidarius, B. pascuorum, B. pratorum, B. terrestris.
Clinopodium vulgare L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus hortorum, B. humilis, B. muscorum, B. pascuorum, B. ruderarius, B. ruderatus, B. rupestris, B. sylvarum, B. terrestris.
Dracocephalum austriacum L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris. Anthophoridae: Anthophora furcata. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum. Halictidae: Rophites quinquespinosus.
Galeopsis tetrahit L. ssp. tetrahit
Apidae: Apis mellifera, Bombus barbutellus, B. bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii.
Glechoma hederacea L. ssp. hederacea
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. maxillosus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii. Anthophoridae: Anthophora plumipes, A. retusa.
Horminum pyrenaicum L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. maxillosus, B. mendax, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii.
Hyssopus officinalis L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus hortorum, B. humilis, B. muscorum, B. pascuorum, B. ruderarius, B. ruderatus, B. rupestris, B. sylvarum, B. terrestris, B. vestalis. Anthophoridae: Amegilla albigena, A. garrula, Anthophora dufourii, A. furcata, A. plumipes, A. quadrimaculata, A. retusa, Eucera longicornis, E. caspica, E. nigrescens. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum, Rhodanthidium septemdentatum, Chalicodoma ericetorum, C. muraria, Megachile lagopoda, M. ligniseca, M. pilidens, M. pyrenaica, Osmia andrenoides, O. bicolor, O. caerulescecens, O. cephalotes, O. pilicornis. Halictidae: Lasioglossum pauxillum, L. xanthopus, Rophites algirus, R. quinquespinosus.
Lamiastrum galeobdolon (L.) Crantz
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. mucidus, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Lamium purpureum L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus barbutellus, B. bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. flavidus, B. hortorum, B. humilis, B. muscorum, B. pascuorum, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. rupestris, B. sylvarum, B. terrestris. Anthophoridae: Anthophora bimaculata, A. furcata, Melecta luctuosa, Xylocopa iris, X. valga, X. violacea.
Lavandula stoechas Lam.
Apidae: Apis mellifera, Bombus barbutellus, B. bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. inexpectatus, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. mucidus, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Leonurus cardiaca L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. laesus, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. norvegicus, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii. Anthophoridae: Xylocopa iris, X. valga, X. violacea. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum, Megachile lagopoda, M. ligniseca, M. pilidens, M. pyrenaica.
Lycopus europaeus L.
Apidae: Apis mellifera. Halictidae: Lasioglossum pauxillum, L. xanthopus, Rophites algirus, R. quinquespinosus.
Marrubium vulgare L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Melissa officinalis L. ssp. officinalis
Apidae: Apis mellifera. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum.
Melittis melissophyllum L. ssp. melissophyllum
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii. Anthophoridae: Anthophora furcata, Epeolus cruciger.
Mentha aquatica L.
Apidae: Apis mellifera. Melittidae: Macropis europaea, Melitta tricincta. Halictidae: Lasioglossum xanthopus, Rophites quinquespinosus. Anthophoridae: Epeolus cruciger, Xylocopa violacea.
Nepeta cataria L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus barbutellus, B. bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. inexpectatus, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. maxillosus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. quadricolor, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii. Anthophoridae: Amegilla albigena, A. garrula, Anthophora dufourii, A. furcata, A. plumipes, A. quadrimaculata, Eucera caspica, Melecta luctuosa, Xylocopa iris. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum, Rhodanthidium septemdentatum, Chalicodoma ericetorum, C. muraria, Megachile lagopoda, M. ligniseca, M. pilidens, M. pyrenaica, Osmia andrenoides, O. bicolor, O. caerulescens, O. cephalotes, O. pilicornis. Halictidaae: Lasioglossum pauxillum, L. xanthopus, Rophites algirus, R. quinquespinosus.
Ocimum basilicum L.
Apidae: Apis mellifera. Colletidae: Colletes floralis, C. marginatus, Hylaeus dilatatus. Andrenidae: Andrena thoracica. Anthophoridae: Xylocopa violacea.
Origanum vulgare L.
Apidae: Apis mellifera. Halictidae: Lasioglossum xanthopus, Rophites quinquespinosus. Colletidae: Hylaeus dilatatus. Andrenidae: Andrena simillima. Megachilidae: Osmia caerulescens. Anthophoridae: Xylocopa violacea.
Phlomis lychnitis L.
Apidae: Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii. Anthophoridae: Xylocopa iris, X. valga, X. violacea.
Prunella vulgaris L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. maxillosus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. wurflenii.
Rosmarinus officinalis L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. subterraneus, B. sylvarum, B. sylvestris, B. terrestris, B. vestalis, B. wurflenii. Anthophoridae: Anthophora plumipes, Melecta albifrons, Xylocopa violacea. Megachilidae: Osmia andrenoides, O. bicolor, O. caerulescens, O. cephalotes, O. pilicornis.
Salvia pratensis L. ssp. pratensis
Apidae: Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. jonellus, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii. Anthophoridae: Xylocopa iris, X. valga, X. violacea. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septemspinosum.
Satureja montana L. ssp. montana
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Scutellaria galericulata L.
Apidae: Bombus confusus, B. hortorum, B. humilis, B. mendax, B. mesomelas, B. mucidus, B. muscorum, B. pascuorum, B. ruderarius, B. ruderatus, B. rupestris, B. subterraneus, B. sylvarum, B. terrestris. Anthophoridae: Xylocopa iris, X. valga, X. violacea.
Sideritis hyssopifolia L.
Apidae: Apis mellifera. Colletidae: Colletes marginatus. Andrenidae: Andrena thoracica. Anthophoridae: Xylocopa violacea.
Stachys officinalis (L.) Trevisan
Apidae: Apis mellifera. Anthophoridae: Anthophora furcata. Halictidae: Rophites algirus, R. quinquespinosus. Megachilidae: Anthidium cingulatum, A. loti, A. manicatum, A. septendentatum, Osmia andrenoides.
Teucrium scorodonia L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus bohemicus, B. campestris, B. confusus, B. cullumanus, B. hortorum, B. humilis, B. hypnorum, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. mesomelas, B. monticola, B. muscorum, B. pascuorum, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. ruderarius, B. ruderatus, B. sicheli, B. soroeensis, B. sylvarum, B. terrestris, B. wurflenii.
Thymbra capitata (L.) Cav.
Apidae: Apis mellifera. Colletidae: Colletes floralis. Andrenidae: Andrena lapponica.
Thymus zygis Loefl. ex L.
Apidae: Apis mellifera, Bombus cullumanus, B. hypnorum, B. jonellus, B. lapidarius, B. lucorum, B. magnus, B. monticola, B. pratorum, B. pyrenaeus, B. sicheli, B. soroeensis, B. terrestris, B. wurflenii. Colletidae: Colletes floralis, C. marginatus, Hylaeus brevicornis, H. dilatatus. Halictidae: Lasioglossum xanthopus, Rophites quinquespinosus. Megachilidae: Megachile pilidens, Coelioxys conoidea. Anthophoridae: Anthophora bimaculata, Ceratina cyanea, Epeolus variegatus, Xylocopa violacea.
Comentarios
La mayoría de los géneros de las Labiatae ibéricas son polinizados principalmente por abejas de lengua larga y, secundariamente, por abejas de lengua corta.
